FLUOXETINELaatste bijwerking : 2024.07.08 |
|||||||||
Synoniem: | |||||||||
Toedieningsweg: | oraal | ||||||||
Klasse(n): | |||||||||
Preconceptie | 0-3 | 4-6 | 7-9 | Perinataal | Borstvoeding | |
---|---|---|---|---|---|---|
(ja) III | (ja) II | (ja) II | (ja) II | (ja) II | check II | |
geen info | geen info | geen info |
Gepubliceerde gegevens met betrekking tot zwangere vrouwen wijzen niet op een foetale toxiciteit met misvormingen of een neonatale toxiciteit. Ondanks deze klinische ervaring opteren we toch voor (ja), omwille van (1) controversen over het klasse-effect, en (2) de relatief lage verhoging van incidentie van afwijkingen in vergelijking met een niet blootgestelde populatie.
Tot op heden is er geen invloed op de vruchtbaarheid bij mensen waargenomen [SKP Prozac 01 2021].
Volgens LAREB behoort fluoxetine tot de SSRI die bij voorkeur wordt gebruikt vanaf het eerste trimester van de zwangerschap. Dat geldt zowel voor een behandeling die begonnen werd vóór de zwangerschap als een behandeling de novo. Wijziging naar een andere SSRI (bij voorkeur sertraline en paroxetine) omwille van de wens om borstvoeding te geven, gebeurt best vóór de zwangerschap (zie Borstvoeding) [LAREB april 2021][LECRAT april 2021].
Sommige epidemiologische onderzoeken wijzen op een verhoogd risico van cardiovasculaire afwijkingen geassocieerd met het gebruik van fluoxetine in het eerste trimester. Het mechanisme ervan is onbekend. Algemeen genomen, suggereren de gegevens dat het risico op het krijgen van een kind met een cardiovasculaire afwijking nadat de moeder is blootgesteld aan fluoxetine ongeveer 2/100 bedraagt, in vergelijking met een verwacht percentage van dergelijke afwijkingen van ongeveer 1/100 in de algemene populatie [SKP Prozac 01 2021].
Algemeen SSRI :
* Chambers et al. [1] tonen geen en Jiminez-Solem et al. [2] tonen wel een positieve relatie aan tussen gebruik van SSRI en congenitale hartafwijkingen (o.a. ventriculaire klepdefecten). Vermits de verschillen minimaal zijn, pleiten de auteurs er voor om zwangerschap niet als contra-indicatie te beschouwen.
* Einarson et al. [3] en Einarson [4] concluderen uit observationele studies met respectievelijk 928 en meer dan 30.000 zwangerschappen ten opzichte van controles, dat er geen verhoogde incidentie optreedt van afwijkingen door SSRI.
* Uit één studie [5] kwam een verhoogde frequentie van neuronale buisdefecten. De auteurs vermelden geen specifieke informatie over de graad van ernst.
Dierexperimenteel:
Geen specifieke informatie beschikbaar.
Tweede trimester:Er zijn enkel algemene gegevens over SSRI :
Er bestaat discussie over een verhoogd risico op persistente pulmonaire hypertensie (PPHN) bij de zuigeling door SSRI. Het risico zou vooral optreden wanneer SSRI in de tweede helft van de zwangerschap (vanaf de 20ste week) worden gebruikt. Een oorzakelijk verband met SSRI is niet zeker, ook het onderliggende ziektebeeld speelt een rol. Tussen de verschillende selectieve serotonineheropnameremmers lijkt geen verschil in risico te bestaan. Bij een verhoogd risico is het absolute risico nog steeds klein (2-3 op 1.000 pasgeborenen) en geen reden om de behandeling te staken. Verschijnselen zoals blauwe verkleuring en ademhalingsproblemen zijn indicatoren voor PPHN [LAREB april 2021].
Volgens sommige auteurs weegt het voordeel van de behandeling op tegen het mogelijke risico [6] Verder gaan er stemmen op om rekening te houden met de invloed die depressie zelf kan hebben op de ontwikkeling van de vrucht [7].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Chronisch gebruik van SSRI tijdens het derde trimester en tot bij de bevalling kan leiden tot ontwenningsverschijnselen (huilen, irritabiliteit, beven, agitatie, stijfheid) bij de neonaat. Meestal treden deze complicaties op binnen 24 uur na de geboorte en verdwijnen binnen de 2 weken [Briggs] [LAREB april 2021][LECRAT april 2021].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Perinataal (steeds rekening houden met de gegevens bij de actuele trimester) :Zie derde trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Opvolging :Geen specifieke humane informatie beschikbaar.
Suarez et al. [8] onderzochten de kans op neurologische ontwikkelingsstoornissen in een cohort studie waarin gebruik gemaakt wordt van twee gegevensbanken om 145.702 kinderen uit zwangeren behandeld met antidepressiva te vergelijken met 3.032.745 kinderen uit niet behandelde zwangeren.. Neurologische ontwikkelingsstoornissen worden hier samen beschouwd met inbegrip van autisme, ADHD, moeilijkheden bij leren, spraak-en taalstoornissen, coördinatieproblemen, intellectuele deficiëntie en gedragsstoornissen. De auteurs raden aan om kinderen na blootstelling in utero tijdens de tweede helft van de zwangerschap op te volgen. Gegevens werden verzameld tot maximum 14 jaar na de geboorte [8].
[NVDR] De resultaten moeten gerelativeerd worden omwille van het eindpunt samengesteld uit een groot aantal neurologische ontwikkelingsstoornissen, wat de conclusies niet specifiek genoeg maakt. De studie laat niet toe om risico’s te situeren voor individuele substanties, wegens een te laag aantal patiënten.
[NVDR] Zoals al eerder vermeld is het aangeraden om een depressie te behandelen, ook tijdens zwangerschap, en indien nodig medicatie in te zetten.
Dierexperimenteel:Observationele gegevens wijzen op een verhoogd risico (minder dan factor 2) op postpartumbloeding na blootstelling aan SSRI/SNRI in de maand voorafgaand aan de geboorte [SKP Prozac 01 2021].
L2
Volgens LECRAT gaat 3 tot 20% van de maternele dosis over naar de zuigeling via de moedermelk (mg/kg). De concentratie van metaboliet norfluoxetine kan tot 10% van de circulerende concentratie bij de moeder bedragen. Er zijn gegevens over meer dan 200 zogende kinderen bij moeders die fluoxetine innamen. Als zeldzame neveneffecten werden kolieken en verhoogde irriteerbaarheid gezien. Er moet rekening gehouden worden met de eliminatie halfwaardetijd voor fluoxetine (4 tot 6 dagen) en deze van norfluoxetine (4 tot 16 dagen). Sertraline en paroxetine zijn meer compatibel met borstvoeding [LECRAT mei 2021][Hale 2017]
Dierexperimenteel:
Geen specifieke informatie beschikbaar.
Preconceptie | Zwangerschap | Borstvoeding | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
check II | (ja) III | |||||
geen info | geen info | ← Condoom gebruiken / Onthouding |
Een reversiebele beïnvloeding van de kwaliteit van het sperma is mogelijk (spermaconcentratie, motiliteit en morfologie).
Bij fertiliteitsproblemen tijdens het nemen van fluoxetine is het aangeraden de spermakwaliteit te controleren en de inname van SSRI’s te staken indien mogelijk [Anonymus 2024].
NVDR: er zijn geen gegevens over de duur van de negatieve invloed na stopzetten van de behandeling.
Dierexperimenteel:Uit gegevens bij dieren is gebleken dat fluoxetine de kwaliteit van sperma kan aantasten [SKP Prozac 01 2021].
Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
[Lareb] : Bijwerkingencentrum Lareb https://www.lareb.nl
[Lecrat] : CRAT - Centre de référence sur les agents tératogènes chez la femme enceinte (lecrat.fr) https://www.lecrat.fr
Geen specifieke informatie beschikbaar.
Geen specifieke informatie beschikbaar.