CANDESARTAN cilexetilLaatste bijwerking : 2022.08.15 |
|||||||||
| Synoniem: | |||||||||
| Toedieningsweg: | oraal | ||||||||
| Klasse(n): | |||||||||
| Preconceptie | 0-3 | 4-6 | 7-9 | Perinataal | Borstvoeding | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| (ja) III | check II | neen II | neen II | neen II | check III | |
| geen info | geen info | geen info | ||||
De gegevens over mogelijke risico’s op afwijkingen bij de foetus tijdens het eerste trimester zijn beperkt. Candesartan is tegenaangewezen tijdens het tweede en derde trimester.
Geen specifieke humane informatie beschikbaar [SKP Atacand 03 2021].
Geen effecten op de vruchtbaarheid werden gezien bij mannetjesratten en wijfjesratten met orale dosissen tot 83 x de maximaal aanbevolen humane dosis (32mg) [Briggs].
De passage van candesartan door de placenta-barrière is onbekend, doch verwacht (laag MG). Er werden 178 zwangeren met type 1 diabetes behandeld met candesartan (n=86; in het begin van de zwangerschap) of placebo (n=92). De behandeling werd stopgezet binnen de 8 weken na de laatste menstruatie. Beide behandelingen werden vergeleken candesartan vs placebo: voldragen babies (51 vs. 50); prematuren (21 vs 27), spontane abortus (12 vs. 15); beëindigen van zwangerschap (15 vs. 14) [Briggs]. Deze vergelijking wijst niet op complicaties, maar het aantal patiënten is beperkt [NVDR].
Hoewel er geen gecontroleerde epidemiologische data beschikbaar zijn over het risico met sartanen, bestaat de mogelijkheid dat deze klasse van geneesmiddelen een risico heeft vergelijkbaar met ACE-inhibitoren [SKP Atacand 03 2021].
Dierexperimenteel:In preklinische onderzoeken bij normotensieve neonatale en juveniele ratten veroorzaakte candesartan een daling van het lichaamsgewicht en hartgewicht. Men vermoedt dat deze effecten net als bij volwassen dieren het gevolg zijn van de farmacologische werking van candesartan. Bij de laagste dosis van 10 mg/kg was de blootstelling aan candesartan tussen de 12 en 78 keer zo hoog als de gehaltes aangetroffen bij kinderen van 1 tot < 6 jaar oud die candesartan cilexetil kregen aan een dosis van 0,2 mg/kg, en 7 tot 54 keer zo hoog als de gehaltes aangetroffen bij kinderen van 6 tot < 17 die candesartan cilexetil aan een dosis van 16 mg kregen. Aangezien er in deze onderzoeken geen niet waargenomen effectniveau bepaald is, zijn de veiligheidsmarges voor de effecten op het hartgewicht en de klinische relevantie van de bevinding onbekend [SKP Atacand 03 2021].
Tweede trimester:Het is bekend dat blootstelling aan sartanen gedurende het tweede en derde trimester van de zwangerschap foetale toxiciteit (afgenomen nierfunctie, oligohydramnie, vertraagde schedelossificatie) en neonatale toxiciteit (renale disfunctie, hypotensie, hyperkaliëmie) bij de mens kan veroorzaken [RCP Atacand 03 2021]. Zie ook “Klasse-tekst”.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Zie tweede trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Perinataal (steeds rekening houden met de gegevens bij de actuele trimester) :Pasgeborenen van wie de moeder sartanen heeft gebruikt dienen nauwkeurig gecontroleerd te worden op hypotensie (zie “Klasse-tekst”).
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Opvolging :Geen specifieke informatie beschikbaar.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
L3
De passage van candesartan naar de moedermelk is onbekend, maar verwacht (laag MG) [Briggs]. Aangeraden wordt om over te schakelen naar een veiliger alternatief (zie overzichtstabellen) [SKP Atacand 03 2021]. Wanneer borstvoeding wordt gegeven tijdens zwangerschap moet de zuigeling gecontroleerd worden op lethargie, bleekheid en gebrek aan eetlust [Hale].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
| Preconceptie | Zwangerschap | Borstvoeding | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| (ja) III | (ja) III | |||||
| geen info | geen info | ← Condoom gebruiken / Onthouding | ||||
Geen specifieke humane informatie beschikbaar. Dierexperimenteel onderzoek wijst niet op verlaging van de vruchtbaarheid bij mannen.
Geen specifieke humane informatie beschikbaar. Dierexperimenteel onderzoek wijst niet op verlaging vruchtbaarheid bij mannen [SKP Atacand 03 2021].
Dierexperimenteel:Geen effecten op de vruchtbaarheid werden gezien bij mannetjesratten en wijfjesratten met orale dosissen tot 83 x de maximaal aanbevolen humane dosis (32mg) [Briggs].
Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Hoeltzenbein M, Tissen‑Diabaté T, Fietz A-K, et al. Pregnancy outcome after first trimester use of angiotensin AT1 receptor blockers: an observational cohort study. Clinical Research in Cardiology 2018; 107: 679–687.
Kadioglu M, Erkoseoglu I, Cavusoglu I, et al. The outcomes of Angiotensin-II receptor blockers in pregnancy. Reproductive Toxicology 2019; 88: 133–150.
Weber-Schoendorfer C, Kaysera A, Tissen-Diabate T, et al. Fetotoxic risk of AT1blockers exceeds that of angiotensin-converting enzyme inhibitors: an observational study. Journal of Hypertension 2020; 38: 133–141.Angiotensine Conversie enzym Inhibitoren (ACE-inhibitoren) / Angiotensine II Receptor Antagonisten (Sartanen)
Er is geen duidelijk epidemiologisch bewijs voor teratogeniciteit na blootstelling aan ACE-remmers/Sartanen (en naar analogie ook aan de directe renine-inhibitoren) gedurende het eerste trimester van de zwangerschap. Een klein verhoogd risico kan echter niet uitgesloten worden. Daarom worden ACE-remmers en angiotensine antagonisten bij voorkeur niet in het eerste trimester en zeker niet in het tweede en derde trimester van de zwangerschap gebruikt. Het is aangewezen om bij kinderwens liefst al voor de zwangerschap over te schakelen op een ander antihypertensivum dat niet behoort tot de klasse van angiotensine converting enzyme inhibitoren (ACE-remmers) of angiotensine II receptor blokkers (ARB’s). Indien een zwangerschap wordt vastgesteld tijdens een behandeling, wordt best zo snel mogelijk overgeschakeld, maar is er geen reden om de zwangerschap te onderbreken [LAREB 07 2022][LECRAT 07 2022].
Volgens LAREB zijn er ongeveer 500 zwangerschappen beschreven in de literatuur waarbij angiotensine receptor blokkers (ARB) werden gebruikt tijdens het eerste trimester, wat te weinig is om het werkelijke risico te kunnen inschatten [LAREB 07 2022].
Een studie waarin de uitkomsten van 168 zwangeren met blootstelling tijdens het eerste trimester in utero aan ARB werden vergeleken met 570 controles (geen blootstelling), gaf geen significant verschil in het aantal aangeboren afwijkingen. Dat aantal was wel hoger in de blootgestelde groep, maar het aantal zwangeren was te laag om tot significantie te besluiten (5,4% versus 3% afwijkingen). Er was geen duidelijk patroon wat type afwijkingen betreft, wat een oorzakelijk verband minder waarschijnlijk maakt, bovendien moet rekening gehouden worden met de pathologie [Hoeltzenbein et al. 2018].
Een andere studie beschrijft de uitkomsten van 49 zwangerschappen met blootstelling aan ARB (candesartan, valsartan, losartan, irbesartan, olmesartan, telmisartan) zonder vermelding van de periode. De leeftijd van de patiënten varieerde van 28 tot 44 jaar. De uitkomsten bij 40 patiënten konden worden nagetrokken: 3 spontane abortussen, 4x beëindigen van de zwangerschap, 2x dood in utero en 3 congenitale anomalieën. 28 of 57% van de babies kwamen gezond ter wereld [Kadioglu et al. 2019].
Contra-indicatie tijdens tweede en derde trimester steunt op het farmacologisch werkingsmechanisme van beide groepen geneesmiddelen. Angiotensine tegenwerken verhoogt de kans op een lage perfusiedruk in de nieren. Verminderde nierfunctie verhoogt de kans op overlijden van de foetus tijdens de zwangerschap of onmiddellijk na de geboorte [LAREB 7 2022].
In een observationele studie werden ACE-inhibitoren (ACE-I) (n=89) vergeleken met ARB (n=101) na minstens 20 weken zwangerschap. Er werden 59 gevallen van foetopathie vastgesteld. In de prospectief gevolgde patiënten werd foetopathie vastgesteld in 3,2% voor ACE-I en in 29,2% voor ARB. Wanneer de medicate werd stopgezet voor de 30ste week was de kans op herstel van de hoeveelheid amnionvocht hoger. Hoe langer de medicatievrije periode verwijderd was van de bevalling, hoe beter. Deze studie geeft aan dat zo snel mogelijk moet overgeschakeld worden naar andere medicatie indien mogelijk [Weber-Schoendorfer et al. 2020].
Geen specifieke informatie beschikbaar.